Stresin bir türü olan tükenmişlik sendromu, kişilerin hayatlarının bir çeşitli alanlarında büyük etkiye sebep olan ve mutlaka destek alınması gereken psikolojik bir problemdir.
Bu problemin seyrine bakıldığında insanların hayatlarında ani değişimler göstermez, yavaş yavaş ilerler ve kişinin hayatında önemli alanlarda işlevsizlikler meydana getirir. Bu sebeple belirtileri konusunda bilinçli olmakta fayda gördüğümüz bir psikolojik problem alanıdır.
Tükenmişlik sendromu nedir?
Tükenmişlik sendromu, 1974 yılında Herbert Freudenberger’in
İlk kez 1974 yılında Herbert Freudenberger’in “başarısız olma, yıpranma, enerji ve gücün azalması veya tatmin edilemeyen istekler sonucunda bireyin iç kaynaklarında meydana gelen tükenme durumu” tanımlamasıyla tükenmişlik, hayatımıza giren bir kavram olmuştur ve bir çok kişi bu tanımın üzerinde araştırma yapmış ve geliştirmiştirde.
Modern yaşamın getirdiği sorumluluklar iş yaşamının yoğunluğu ve yorucu şartlarla birlikte günümüzde insanlar pek çok yıpratıcı etmenle karşı karşıya kalmaktadır. Özellikle beklentinin yüksek olduğu sektörlerde çalışanlarda bir süre sonra psikolojik zorlanmalar sıklıkla gözlemlenmektedir.
Tükenmişlik sendromu, kişinin hayatını işlevselsizleştiren ve önem arz eden psikolojik bir sorundur. Bu konuda muhakkak destek alınması gerekmektedir.
Tükenmişlik Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Tükenmişlik sendromu yoğun, stresli ve tempolu çalışma ortamlarında çalışan kişilerde ve özellikle kişinin kaldıramayacağı iş yükünün altına girmesi ile birlikte belirtiler yavaş yavaş görülmeye başlar. Bunlar;
- Karamsarlık,
- Bedensel ve duygusal anlamda tükenmişlik hali,
- Kişinin normalde kolaylıkla yaptığı işleri yapmama ya da zorlanma,
- İş ortamından uzaklaşma isteği,
- Olumsuz duygu durumu
- Uyku problemleri,
- Yorucu bir iş yapmasa bile yorgunluk hali
- Sindirim sistemi problemleri
- Özgüvende azalma,
- Mesleki olarak umutsuzluk,
- Unutkanlık, odaklanma ve dikkat problemleri,
- Vücudun belirli bölgelerinde (baş, sırt, bacaklar gibi) ağrılar görülmektedir.
Tükenmişlik Sedromunun Nedenleri Nelerdir?
Özellikle bazı sektörlerde tükenmişlik sendromunun daha fazla görüldüğünden bahsetmiştik. Tükenmişlik sendromu problemiyle destek almaya gelen çoğu kişinin hizmet sektöründe çalıştığı gözlemlenmiştir.
Tükenmişlik sendromunu tetikleyen iş çevresinin özelliği şu şekildedir;
- Yoğun ve sürekli tempo gerektiren,
- İnce ayrıntıların tartışıldığı, mükemmel sonuçların beklendiği işler,
- Zamanla yarışılan ve yüksek sorumluluklar kararların alındığı çevreler,
- İşin niteliği ve yetişmesi ile ilgili baskıya maruz kalınan ortamlar, problemi tetikleyebilmektedir.
Kişisel Faktörler;
Kişisel farklılıklarda çok önemlidir. Çünkü ağır iş ortamında çalışmayıp aynı problemden yakınan kişilerde gözlemlenmektedir aynı ağır iş ortamlarında tempoya ayak uydurabilen kişilerin olduğu gibi. Önemli nokta kişinin kaldırabileceğinden yoğun ve stresli iş ortamıdır ve bu kişiden kişiye değişiklik gösterebilmektedir.
Özellikle kişilik yapısı olarak mükemmeliyetçi olan kişilerde bu durum ortaya çıkabilmektedir.
- Mükemmeliyetçi kişilik özelliği; kusursuzluk arayışında olmaları, titiz ve kurallara aşırı bağlı olmaları ile bilinmektedir. Eleştirel ve esnek değillerdir. Haliyle bu durum onları zaman zaman bir tükenmişliğin içine sürükleyebilmektedir.
- Hayır diyemeyen kişiler; kişinin diğerlerine hayır dediği zaman yargılanacağına dayanan düşünceleri ile hayır diyememesi durumudur. Bu kişiler genelde eğer hayır dersem “ tembel olduğumu düşünürler, kaba olduğumu düşünürler, beni sevmezler” gibi düşüncelerle diğerlerini reddedemezler. Bu durumda kişilerin iş ortamlarında aleyhine kullanılabilmektedir, hatta çoğu zaman gereksiz iş yükünün altına girdikleri gözlemlenmektedir. Haliyle bir zaman sonra tükenmişlik sendromunun belirtileri görülmeye başlamaktadır.
Tükenmişlik sendromu psikolojik destek ve uygun psikoterapi yöntemleri ile aşılabilecek bir problem alanıdır. Kendinizde yukarıda bahsetmiş olduğumuz belirtileri gözlemliyorsanız profesyonel destek alabilirsiniz. Bu konuda destek alabileceğiniz ruh sağlığı profesyonelleri (psikiyatri uzmanları, Samsun psikolog, Samsun psikoterapist, Samsun Psikolojik Danışmanlardır.)
İrem KAYIR
Uzman Psikolojik Danışman
